Last updated: 27 ส.ค. 2568 | 49 จำนวนผู้เข้าชม |
โรคในผู้สูงอายุคืออะไร ?
กลุ่มของโรคหรือภาวะทางสุขภาพที่พบได้บ่อยในผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป ซึ่งเป็นปกติที่ผู้คนในวัยนี้จะมีการเปลี่ยนแปลงหลายด้าน ทั้งทางสมอง ทางอารมณ์ ทางร่างกายและระบบต่าง ๆ ภายในร่างกายที่อาจเสื่อมถอยลง รวมทั้งความสามารถในการฟื้นตัวของร่างกายก็ลดลงด้วย โดยโรคในผู้สูงอายุมักจะมี 4 ลักษณะสำคัญ ดังนี้
1. ภาวะหลายโรคร่วมกัน เช่น ผู้สูงอายุคนเดียวอาจมีทั้งความดันโลหิตสูง เบาหวาน และโรคข้อเข่าเสื่อมในเวลาเดียวกัน
2. อาการแสดงของโรคไม่ชัดเจน เช่น ในกรณีติดเชื้อ แทนที่จะมีไข้ ผู้สูงอายุอาจแสดงอาการเพียงสับสนหรืออ่อนเพลียเท่านั้น
3. ตอบสนองต่อการรักษาช้าหรือแตกต่างจากวัยอื่น
4. เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนง่าย เช่น การล้มแล้วกระดูกหัก หรือโรคติดเชื้อรุนแรง
ใครคือผู้สูงอายุในศาสตร์การแพทย์แผนจีน ?
ผู้สูงอายุในมุมมองของศาสตร์การแพทย์แผนจีน ไม่ได้พิจารณาจากอายุเพียงเท่านั้น แต่ยังพิจารณาถึงองค์รวมของร่างกาย จิตใจ และสมดุลของพลังชีวิต (Qi) ตามหลักปรัชญาจีนอีกด้วย โดยมีแนวคิดที่สำคัญ ดังนี้
ในคัมภีร์หวงตี้เน่ยจิง ได้กล่าวถึงการเปลี่ยนแปลงของสภาพร่างกายของแต่ละช่วงวัย โดยผู้หญิงใช้เลข 7 หมายถึง ร่างกายจะเกิดการเปลี่ยนแปลงทุกๆ 7 ปีในผู้หญิง และผู้ชายใช้ฐานเลข 8 หมายถึง ร่างกายจะเกิดการเปลี่ยนแปลงทุกๆ 8 ปี ดังนี้
ผู้หญิง
ช่วงที่ | อายุ (ปี) | การเปลี่ยนแปลงในผู้หญิง |
1-3 | 7-21 | เป็นช่วงของการเจริญเติบโตของร่างกาย ผู้หญิงเริ่มมีประจำเดือน |
3-5 | 21-35 | เป็นช่วงที่ร่างกายสมบูรณ์เต็มที่ |
5 | 35 | ร่างกายเริ่มเสื่อมถอย พลังหยางหมิง (阳明) เริ่มถดถอย ใบหน้าเริ่มคล้ำและผมเริ่มร่วง |
6 | 42 | พลังลมปราณหยาง 3 เส้น (三阳经) เริ่มถดถอย ใบหน้าหมองคล้ำและผมเริ่มขาว |
7 | 49 | เญิ่นม่าย (任脉) พร่อง ไท่ชง (太冲) ถดถอย รอบเดือนเริ่มหมด รูปร่างเปลี่ยนและไม่สามารถมีบุตรได้ |
ผู้ชาย
ช่วงที่ | อายุ (ปี) | การเปลี่ยนแปลงในผู้ชาย |
1-3 | 8-24 | เป็นช่วงของการเจริญเติบโตของร่างกาย ผู้ชายเริ่มมีอสุจิ |
3-5 | 24-40 | เป็นช่วงที่ร่างกายสมบูรณ์เต็มที่ |
5 | 40 | ชี่ของไตเริ่มถดถอย ผมร่วงและเหงือกร่น |
6 | 48 | หยางชี่ที่ขึ้นข้างบนเริ่มถดถอยลง ใบหน้าหมองคล้ำและผมเคราหงอก |
7 | 56 | ชี่ของตับเริ่มถดถอย เอ็นขยับเคลื่อนไหวไม่คล่องแคล่ว หมดวัยเจริญพันธุ์ การทำงานของไตเริ่มถดถอยและรูปร่างเปลี่ยน |
8 | 64 | ฟันและผมร่วง เชื้ออสุจิจะมีปริมาณลดลง เมื่อพลังของไตลดลง จะส่งผลให้ความสามารถในการเจริญพันธุ์หมดไปด้วย |
2.นอกจากพิจารณาจากช่วงวัยแล้ว ยังต้องพิจารณาองค์รวมของร่างกายด้วย ซึ่งจะเป็นช่วงที่อวัยวะภายใน โดยเฉพาะไต ซึ่งถือเป็น “รากฐานของชีวิต” เริ่มอ่อนแอลง รวมทั้งอวัยวะต่าง ๆ ดังนี้
อวัยวะ/ระบบในร่างกายเสื่อม | อาการที่เกิดขึ้นกับผู้สูงอายุ |
ตับ | ตาแห้ง มองไม่ชัด ปวดตึงตามข้อ หงุดหงิด/เครียดง่าย |
หัวใจ | ใจสั่น นอนไม่หลับ หลงลืม วิตกกังวล |
ม้าม | เบื่ออาหาร ท้องอืด อ่อนเพลีย ไม่มีแรง |
ปอด | ไอเรื้อรัง ภูมิแพ้ หอบหืด ภูมิคุ้มกันต่ำ |
ไต | ปวดหลัง/เข่า หูตึง ปัสสาวะบ่อย ความจำเสื่อม |
ศาสตร์การแพทย์แผนจีนดูแลรักษาโรคในผู้สูงอายุอย่างไร ?
ศาสตร์การแพทย์แผนจีนจะมุ่งเน้นที่การดูแลรักษาสุขภาพแบบองค์รวมด้วย หมายถึง เน้นการปรับสมดุลของร่างกายให้เป็นปกติ เพื่อให้ร่างกายมีความสมดุลและสร้างภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง โดยเริ่มจากการแมะ เพื่อตรวจชีพจรและประเมินการทำงานของอวัยวะภายในร่างกาย นำไปสู่การวินิจฉัยโรคและการเลือกวิธีการรักษาที่เหมาะสม ซึ่งศาสตร์การแพทย์แผนจีนมีวิธีการดูแลรักษาโรคหลายวิธี เช่น การฝังเข็ม การใช้ยาสมุนไพรจีน
การนวดทุยหนา เป็นต้น
ตัวอย่างของโรคในผู้สูงอายุ และแนวทางการรักษาในศาสตร์การแพทย์แผนจีน
โรค/อาการ | แนวทางการรักษาในศาสตร์การแพทย์แผนจีน |
อัมพฤกษ์-อัมพาต | ฝังเข็ม/สมุนไพรจีน เพื่อฟื้นฟูระบบประสาทและการเคลื่อนไหว |
ข้อเสื่อม/ปวดเข่า | ฝังเข็ม/ทุยหนา/สมุนไพรจีน เพื่อฟื้นฟูเส้นเอ็นและกล้ามเนื้อบริเวณข้อ |
เบาหวาน | ฝังเข็มกระตุ้นระบบเผาผลาญ/สมุนไพรจีน/ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด |
ความดันโลหิตสูง | ฝังเข็มเพื่อปรับสมดุล/ยาสมุนไพรจีน เพื่อระบายความร้อนและควบคุมความดัน |
นอนไม่หลับ/วิตกกังวล | ฝังเข็ม/การใช้ยาสมุนไพรจีน เพื่อปรับการนอนหลับให้เป็นเป็นปกติ |
ทำไมต้องดูแลรักษาด้วยศาสตร์การแพทย์แผนจีน ?
1. มุ่งเน้นการปรับสมดุลของร่างกาย เพื่อให้เกิดภูมิคุ้มกันและเป็นการฟื้นฟูจากภายใน
2. ดูแลแบบองค์รวม ไม่ได้ดูแลรักษาแค่โรคที่เกิดขึ้น แต่เน้นการป้องกันโรคอีกด้วย
3. ช่วยให้ผู้สูงอายุลดการใช้ยาเคมีที่ไม่จำเป็น และลดผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นจากยาเคมีด้วย
4. รักษาโรคเรื้อรังและโรคความเสื่อมของอวัยวะได้ดี เช่น โรคข้อเสื่อม รูมาตอยด์ สมองเสื่อม พาร์กินสัน และอาการปวดกล้ามเนื้อเรื้อรัง เป็นต้น
5. ดูแลรักษาตามสภาพร่างกายของแต่ละบุคคล โดยการวินิจฉัยเฉพาะบุคคล เพื่อทำการดูแลรักษาให้เหมาะสม เนื่องจากผู้สูงอายุ 2 คน ที่เป็นโรคเดียวกัน แต่อาจมีภาวะบกพร่องภายในร่างกายแตกต่างกัน ดังนั้นการรักษารายบุคคลย่อมทำให้เกิดประสิทธิภาพที่ดี
---------------------------------------------------
แพทย์จีนริฟฮาน ยูโซะ (หมอจีน หลัว หรู ซาน)
罗如珊 中医师
TCM. Dr. Rifhan Yusoh (Luo Ru Shan)