Last updated: 2 ก.ค. 2567 | 5053 จำนวนผู้เข้าชม |
ตัวอย่างกรณีการรักษาผู้ป่วยปวดปลายประสาทหลังเป็นโรคงูสวัด (Postherpetic neuralgia, PHN)
ที่แผนกอายุรกรรมภายนอก คลินิกหัวเฉียวแพทย์แผนจีน
ข้อมูลทั่วไป
ผู้ป่วยหญิง อายุ 56 ปี
เลขประจำตัวผู้ป่วย 338XXX
วันที่รับการรักษาครั้งแรก 17 กุมภาพันธ์ 2564
อาการสำคัญ
บริเวณอกและชายโครงขวาพร้อมด้วยอาการปวดแสบปวดร้อนมา 1 เดือน
ประวัติการเจ็บป่วยปัจจุบัน
1 เดือนก่อน ผู้ป่วยมีกลุ่มของตุ่มน้ำขึ้นบริเวณอกและชายโครงขวาพร้อมด้วยอาการปวดแสบปวดร้อน ได้รับการวินิจฉัย ณ โรงพยาบาลแห่งหนึ่งว่าเป็นงูสวัด รักษาด้วยการทานยาต้านไวรัส ยาต้านการอักเสบ และลดปวดปลายประสาท ตุ่มน้ำจากงูสวัดหายสนิท ไม่มีสะเก็ดแผลแล้ว แต่ปัจจุบันมีอาการปวดแสบปวดร้อนมากบริเวณบริเวณอก รักแร้และชายโครงขวา ผู้ป่วยให้คะแนนความเจ็บปวด 9/10 ปวดมากตอนกลางคืน ส่งผลต่อการนอนหลับ
อาการและประวัติอื่นๆ : นอนหลับไม่ดี เวียนหัว หงุดหงิดง่าย ปากแห้ง คอแห้ง ถ่ายเหลว
ประวัติการเจ็บป่วยในอดีต
ไม่มี
การตรวจร่างกาย
ลิ้นมีสีแดงคล้ำ ฝ้าขาวหนา ชีพจรตึงลื่นและเร็ว
การวินิจฉัย
จากการซักประวัติ เริ่มแรกมีอาการปวดแสบปวดร้อน และมีกลุ่มของตุ่มน้ำขึ้นบริเวณซีกเดียวของร่างกาย วินิจฉัยได้ว่าเป็นโรคงูสวัด วันแรกที่มารักษา ตุ่มน้ำจากงูสวัดหายสนิท ไม่มีสะเก็ดแผลแล้ว ผู้ป่วยมีอาการปวดแสบปวดร้อนมากบริเวณอก รักแร้และชายโครงขวา วินิจฉัยได้ว่าเป็นอาการปวดปลายประสาทหลังเป็นโรคงูสวัด (Postherpetic neuralgia, PHN) อยู่ในกลุ่มอาการตับและถุงน้ำดีร้อนชื้น (肝胆湿热证)
วิเคราะห์กลุ่มอาการของผู้ป่วย
ผู้ป่วยมีอาการงูสวัดมา 1 เดือน ตุ่มน้ำจากงูสวัดหายสนิท ไม่มีสะเก็ดแผลแล้ว อาการปวดแสบปวดร้อนมาก วินิจฉัยได้ว่ามีความร้อนหรือไฟคั่งค้างอยู่ รวมถึงมีอาการที่บ่งบอกว่ามีความร้อนลอยขึ้นด้านบนและเผาผลาญสารน้ำในร่างกาย คือ หงุดหงิดง่าย ปากแห้ง คอแห้ง เวียนหัว นอนไม่หลับ ลิ้นมีสีแดงคล้ำ ตำแหน่งรอยโรคอยู่บริเวณอก รักแร้และชายโครงขวา ซึ่งเป็นบริเวณที่เส้นลมปราณของตับและถุงน้ำดีพาดผ่าน นอกจากนี้ยังมีอาการที่บ่งบอกว่าร่างกายมีความชื้น สังเกตจากลิ้นมีฝ้าขาวหนา และถ่ายเหลว ตามทฤษฎีแพทย์แผนจีนอาจเกิดจากการรับความชื้นมาจากภายนอก จากอาหารหรือยาที่ทาน หรือตามทฤษฎีแพทย์แผนจีนเรื่องการทำงานที่เกี่ยวข้องกันระหว่างตับกับม้าม หรือตับกับถุงน้ำดี
รูปที่ 1 เส้นลมปราณถุงน้ำดี
รูปที่ 2 เส้นลมปราณตับ
ที่มาของรูป: https://www.sohu.com/a/297835097_100196167?sec=wd
หลักการรักษา
การรักษาโรคงูสวัดในระยะนี้จะใช้วิธีการขับพิษควบคู่กับการบำรุง หลักการรักษาในผู้ป่วยรายนี้ คือ ขับพิษ ระบายความร้อนตับและถุงน้ำดี ขับความชื้น กระตุ้นการไหลเวียนของเลือดลมเพื่อลดอาการปวด และบำรุงม้าม
การรักษา
1. จ่ายยาจีน 5 วัน ใช้บริการต้มที่คลินิก ทานยา เช้า 1ถุง เย็น 1 ถุง หลังอาหาร30นาที
2. ฝังเข็ม (โดยแพทย์จีนหลูเหมียวซิน)
คำแนะนำแพทย์เพื่อให้ผู้ป่วยนำไปปฏิบัติเพื่อช่วยส่งเสริมการรักษา
1. พักผ่อนให้เพียงพอ
2. ผ่อนคลายจิตใจ
3. หลีกเลี่ยงอาหารรสจัด ของหมักดอง อาหารทะเล
การติดตามอาการครั้งที่ 1 (22 กุมภาพันธ์ 2564)
อาการปวดดีขึ้น ผู้ป่วยให้คะแนนความเจ็บปวด 5/10 อาการปวดยังส่งผลต่อการนอนหลับ แต่สามารถนอนได้มากขึ้น อาการหงุดหงิด ปากแห้ง คอแห้ง น้อยลง การขับถ่ายกลับมาเป็นปกติ บ่งบอกว่าความร้อนส่วนเกินในร่างกายเริ่มลดลง
การตรวจร่างกาย
ลิ้นมีสีแดงคล้ำ ฝ้าหนา สีขาวปนเหลือง ชีพจรตึงลื่น บ่งบอกว่าความร้อนลดลง จากชีพจรเร็วกลับมาเต้นปกติ
การรักษา
1. ปรับยาให้เข้ากับอาการปัจจุบัน จ่ายยาจีน 7 วัน ใช้บริการต้มที่คลินิก ทานยา เช้า 1ถุง เย็น 1 ถุง หลังอาหาร30นาที
2. ฝังเข็ม (โดยแพทย์จีนหลูเหมียวซิน)
การติดตามอาการครั้งที่ 2 (1 มีนาคม 2564)
อาการปวดดีขึ้น ผู้ป่วยให้คะแนนความเจ็บปวด 2/10 นอนหลับได้ดีขึ้นมาก ตอนกลางคืนตื่นเพียง 1 ครั้ง การทานอาหาร ขับถ่าย ปกติ
การตรวจร่างกาย
ลิ้นมีสีแดงคล้ำ ฝ้าขาวบาง ชีพจรตึง บ่งบอกว่าความชื้นในร่างกายลดลง
การรักษา
1. จ่ายยาแคปซูลและยาลูกกลอน อย่างละ 1 กระปุก
2. ฝังเข็ม (โดยแพทย์จีนหลูเหมียวซิน)
การติดตามอาการครั้งที่ 3 (8 มีนาคม 2564)
อาการปวด และความถี่ที่ปวดลดลง นอนหลับได้ดีขึ้น ขับถ่ายปกติ
การตรวจร่างกาย
ลิ้นมีสีแดงคล้ำ ฝ้าขาวบาง ชีพจรตึง
การรักษา
1. จ่ายยาแคปซูลและยาลูกกลอน อย่างละ 1 กระปุก
2. ฝังเข็ม (โดยแพทย์จีนหลูเหมียวซิน)
การติดตามอาการครั้งที่ 4 (15 มีนาคม 2564)
อาการปวดมีเฉพาะตอนกลางคืน การนอนหลับกลับมาเป็นปกติ การทานอาหาร ขับถ่าย ปกติ
การตรวจร่างกาย
ลิ้นมีสีแดงคล้ำ ฝ้าขาว ชีพจรตึง
การรักษา
1. จ่ายยาแคปซูลและยาลูกกลอน อย่างละ 2 กระปุก
2. ฝังเข็ม (โดยแพทย์จีนหลูเหมียวซิน)
การติดตามอาการครั้งที่ 5 (29 มีนาคม 2564 สิ้นสุดการรักษา)
แทบไม่มีอาการปวดเหลือแล้ว รู้สึกใกล้เคียงกับปกติแล้ว
การตรวจร่างกาย
ลิ้นมีสีชมพู ฝ้าขาว ชีพจรตึง
การรักษา
จ่ายยาแคปซูล 1 กระปุก
สรุปผลการรักษา
ผู้ป่วยท่านนี้เป็นงูสวัดมา1เดือน รักษาโดยการทานยาแผนปัจจุบันมาก่อน ตุ่มน้ำและสะเก็ดหายหมดแล้ว แต่ยังมีอาการปวดแสบปวดร้อน วินิจฉัยได้ว่าเป็นอาการปวดปลายประสาทหลังเป็นโรคงูสวัด (Postherpetic neuralgia, PHN) ผู้ป่วยให้คะแนนความเจ็บปวด 9/10 มีผลทำให้นอนไม่หลับ เมื่อรักษาด้วยยาจีนและฝังเข็ม อาการปวดดีขึ้นชัดเจนตามลำดับ จนสุดท้ายหายเป็นปกติ และกลับมานอนได้ รวมเวลารักษาทั้งสิ้น 1 เดือน 12 วัน
25 ต.ค. 2567
25 ก.ย. 2567