ลูกน้อยแพ้ง่ายเกิดจากอะไร？ภูมิแพ้ในเด็กกับแพทย์แผนจีน

ความสัมพันธ์ของปอดและอาการภูมิแพ้

อวัยวะปอดตามทฤษฎีการแพทย์แผนจีน เป็นอวัยวะที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินหายใจ คอยควบคุมการไหลเวียนของลมปราณ แลกเปลี่ยนก๊าซเพื่อรับอากาศบริสุทธิ์เข้าสู่ร่างกายและขับก๊าซเสียออกไป มีหน้าที่จัดการการไหลเวียนของเหลวต่างๆเช่น น้ำ เลือด สารอาหาร ส่งไปหล่อเลี้ยงร่างกายให้ทำงานสมดุล  นอกจากนี้ปอดยังมีหน้าที่ควบคุมดูแลผิวหนังขนและเปิดทวารที่จมูก

ตามศาสตร์การแพทย์แผนจีนอวัยวะภายในของเด็กยังเจริญเติบโตไม่สมบูรณ์จึงทำให้เกิดภาวะที่ชี่ของอวัยวะนั้นๆพร่องได้ง่าย ทั้งยังรับของเสียหรือปัจจัยก่อโรคภายนอกเข้าร่างกายได้ง่ายอีกด้วย เมื่อชี่ปอดอ่อนแอการไหลเวียนของลมปราณขาดสมดุลทำให้เว่ย์ซี่ (卫气,Wei Qi) ซึ่งเป็นซี่ที่ป้องกันร่างกายทำหน้าที่ได้ลดลง ภูมิต้านทานต่อปัจจัยก่อโรคภายนอกต่ำลง ทำให้ความเย็นความร้อน ลมหรือความชื้นรุกรานอวัยวะปอดได้ง่ายขึ้นเป็นสาเหตุให้เด็กมีอาการเป็นหวัดบ่อย คัดจมูกน้ำมูกไหล หรือผิวแพ้ง่าย 

โดยอาการปัจจุบันอาจครอบคลุมถึงเด็กที่มีโรคภูมิแพ้ ผิวหนังอักเสบ เยื่อบุโพรงจมูกอักเสบ  ไอเรื้อรังและไวต่อสิ่งกระตุ้นเช่น ฝุ่นหรืออากาศที่เปลี่ยนแปลง ตามมุมมองทางแพทย์แผนจีนเด็กที่ป่วยบ่อยมีภูมิคุ้มกันต่ำจัดอยู่ในขอบเขตของกลุ่มโรคปี๋ฉิว(鼻鼽),เฟิงเข่อ(风咳) และซือเจิ่น(湿疹) เป็นต้น 

กลุ่มอาการที่พบบ่อย

1.กลุ่มอาการชี่ปอดพร่อง(肺气虚证) ：โดยปกติชี่ของปอดมีทิศทางไหลลงหากชี่ของปอดพร่องทำให้ชี่ปอดไหลย้อนขึ้น จะเป็นสาเหตุให้สมดุลของปอดทำงานผิดปกติไปเกิดเป็นอาการต่างๆในกลุ่มอาการนี้เช่นไอ จาม คัดจมูกน้ำมูกไหล เป็นหวัดบ่อย ไม่ค่อยมีแรงเหนื่อยง่าย ผิวหนังมีผื่นแพ้ เหงื่อเยอะ หน้าซีดขาว ลิ้นสีอ่อน ชีพจรเบา(舌淡，脉细)

2.กลุ่มอาการอินปอดพร่อง(肺阴虚证) ； อินของปอดมีหน้าที่ทำให้ปอดชุ่มชื้น คอยควบคุมหยางของปอดไม่ให้มีมากเกินไป หากอินปอดพร่องผู้ป่วยมักมีลักษณะอาการร้อนง่าย เหงื่อออกตอนกลางคืน  ไอแห้ง  แก้มแดงเรื่อ ผิวแห้ง ท้องผูก ลิ้นแดงแห้งฝ้าน้อย ชีพจรเล็กและเร็ว(舌红少苔，脉细数)

3.กลุ่มอาการปอดและม้ามพร่อง(肺脾气虚)；อวัยวะปอดและม้ามมีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด ม้ามมีหน้าที่ในการย่อยและดูดซึมสารอาหาร และลำเลียงสารอาหารจำเป็นไปยังปอดเพื่อส่งไปหล่อเลี้ยงส่วนต่างๆทั่วทั้งร่างกาย หากม้ามทำงานผิดปกติจะส่งผลให้การลำเลียงสารน้ำติดขัด สะสมก่อเป็นความชื้นที่ปอดเกิดเป็นกลุ่มอาการดังกล่าว ซึ่งผู้ป่วยมักมีลักษณะไอหอบ มีเสมหะ แน่นหน้าอก ท้องอืดความอยากอาหารลดลง ถ่ายเหลวบ่อย ผื่นแพ้ผิวหนังอักเสบ  รูปร่างผอม หน้าซีดเหลืองลิ้นสีอ่อนฝ้าหนามีรอยหยักข้างลิ้น ชีพจรลื่นเล็ก (舌质淡边有齿痕，舌苔厚白，脉细滑)


วิธีรักษาตามศาสตร์การแพทย์แผนจีน

แพทย์จีนจะทำการตรวจและวินิจฉัยจำแนกกลุ่มอาการให้ชัดเจนจากนั้นจึงเลือกวิธีการรักษาต่างกันไปตามกลุ่มอาการ โดยหลักการพื้นฐานอยู่ที่การบำรุงชี่ของปอด และเสริมบำรุงอินหรือบำรุงม้ามขับความชื้น  โดยสามารถรักษาด้วยการรับประทานยาจีน ฝังเข็ม รมยาหรือครอบแก้ว 

จุดฝังเข็มที่ใช้บ่อยในการรักษากลุ่มอาการภูมิแพ้ได้แก่จุดเฟ่ยซู(肺俞,BL13),เหอกู่(合谷,LI4),เลี่ยเชวีย(列缺,LU7 ),อิ๋งเซียง(迎香,LI20),จู๋ซานหลี่(足三里,ST36)ซึ่งเป็นจุดฝังเข็มที่มีสรรพคุณบำรุงปอดแก้ไอ ลดอาการคัดจมูกน้ำมูกไหล ปรับระบบย่อยอาหารเสริมม้ามบำรุงปอด ลดอาการภูมิแพ้ต่างๆและเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง

จุดเฟ่ยซู(肺俞,BL13)อยู่บริเวณหลังตรงกับกระดูกสันหลังส่วนอกข้อที่3ห่างออกจากเส้นกึ่งกลางลำตัว1.5ชุ่น (ครึ่งหนึ่งจากแนวกลางถึงขอบสะบักด้านใน)

จุดเหอกู่(合谷,LI4)อยู่บรเวณหลังมือ ระหว่างกระดูกฝ่ามือที่ 1และ 2 โดยอยู่กึ่งกลางของกระดูกฝ่ามือที่ 2 เมื่อหนีบนิ้วโป้งกับนิ้วชี้ติดกันจุดสูงสุดของกล้ามเนื้อที่นูนขึ้นมาระหว่างนิ้วทั้งสอง

จุดเลี่ยเชวีย(列缺,LU7 )อยู่บริเวณข้อมือขึ้นไป1.5ชุ่นบนสไตลอยด์ โพรเซสบนกระดูกเรเดียส (styloid process of radius)

อิ๋งเซียง(迎香,LI20)อยู่บริเวณตรงกลางปีกจมูกด้านนอก บนร่องแก้มระหว่างจมูกและปาก

จู๋ซานหลี่(足三里,ST36)อยู่บริเวณหน้าแข้งด้านนอก ใต้รอยบุ๋มหัวเข่าลงมา 3 ชุ่น ห่างจากกระดูกหน้าแข้ง 1 นิ้วมือ

_____________________________________________________________________________

บทความโดย
แพทย์จีน สุกัญญา เสรีรักษ์จุฑารังษี (หมอจีน โจว เยว่ หง) 
周月虹 中医师
TCM. Dr. SUKANYA SERIRUKCHUTARUNGSEE