การรักษาโรคช็อกโกแลตซีสต์ในทางการแพทย์แผนจีน

โรคช็อกโกแลตซีสต์ (Chocolate cyst / Endometrioma)ในทางการแพทย์ปัจจุบันจัดโรคนี้อยู่ในกลุ่ม เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (子宮內膜异位症) และในทางการการแพทย์แผนจีน จะถูกมองว่าเป็น ภาวะเลือดคั่ง ชี่ติดขัด และมีเสมหะความชื้นอุดกั้น เกิดการรวมตัวเป็นก้อน (癥瘕) หรือที่เรียกว่า ช็อกโกแลตซีสต์ หรือ เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่นั่นเอง

สาเหตุในมุมมองแพทย์แผนจีน 

ชี่ตับติดขัด (肝郁气滞)
ความเครียด อารมณ์กดดัน ทำให้การไหลเวียนของชี่ติดขัด เกิดการจับตัวเป็นก้อน

อาการที่พบ ประจำเดือนมาไม่ปกติ ปวดประจำเดือน จุกแน่นหน้าอก อารมณ์หงุดหงิด เครียดง่าย เป็นต้น

เลือดคั่ง (血瘀)
เลือดไหลเวียนติดขัด ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ ตกค้างในมดลูก กลายเป็นก้อน

อาการที่พบ ปวดท้องน้อยหรือปวดประจำเดือนรุนแรง ปวดเป็นจุดเฉพาะที่ ประจำเดือนสีเข้ม มีลิ่มเลือด เป็นต้น

เสมหะความชื้นอุดกั้น (痰湿阻滞)
ม้ามอ่อนแอ การขับของเสียไม่ดี เกิดการสะสมของเสมหะความชื้นจับตัวเป็นก้อน

อาการที่พบ ปวดประจำเดือน ตกขาวเหนียวขุ่น ท้องอืด แน่นท้อง ลิ้นมีฝ้าขาวหนา เป็นต้น

ไตพร่อง (肾虚) 
ไตเก็บสารจิง(精) และควบคุมการเจริญเติบโตและสืบพันธุ์ หากไตอ่อนแอ การทำงานของมดลูก รังไข่เสียสมดุล เยื่อบุโพรงมดลูกทำงานผิดปกติ ทำให้มีโอกาสเกิดก้อนซีสต์ได้ 

อาการที่พบ ประจำเดือนมาน้อยหรือขาดหาย ปวดหน่วงท้องน้อย มีบุตรยาก ปวดเอว เข่าอ่อนแรง เป็นต้น  

แนวทางการรักษาในทางการแพทย์แผนจีน

ในมุมมองแพทย์แผนจีน ช็อกโกแลตซีสต์คือภาวะเลือดคั่งร่วมกับชี่ติดขัดและเสมหะความชื้นสะสม การรักษาหลักคือสลายเลือดคั่ง ระบายชี่ ขจัดเสมหะ บำรุงตับและไต สามารถเลือกใช้สมุนไพรจีน การฝังเข็ม หรือการรักษาอื่น ๆ ตามศาสตร์การแพทย์แผนจีนได้ตามความเหมาะสม โดยการรักษาจะวิเคราะห์แยกตามกลุ่มอาการ  

• ชี่ตับติดขัด → ระบายชี่ตับ สลายก้อน

• เลือดคั่ง → สลายเลือดคั่ง บรรเทาปวด สลายก้อน

• เสมหะชื้น → ขจัดเสมหะ ระบายน้ำ สลายก้อน

• ไตพร่อง → บำรุงไต เสริมบำรุงการเจริญพันธุ์ สลายก้อน  

การป้องกัน

การปรับวิถีชีวิต ดูแลอารมณ์ ลดความเครียด เลี่ยงอาหารมัน ทอด ของหวาน ของเย็นจัด โดยเฉพาะช่วงก่อนและขณะมีประจำเดือน พักผ่อนให้เพียงพอ และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ 

____________________________________________________

บทความโดย
แพทย์จีน ปะการัง เขตคาม (หมอจีน ข่าย ซิน)
凯心 中医师
TCM. Dr. Pakarung Khetkam (Kai xin)