ตัวอย่างเคสหูมีเสียงรักษาด้วยการฝังเข็ม

ผู้ป่วยที่มีภาวะเสียงดังในหู จะรู้สึกมีเสียงดังในหู โดยที่ไม่มีแหล่งเสียงจากข้างนอก ลักษณะเสียงอาจเหมือนเสียงจิ้งหรีด ลมพัด น้ำไหล เครื่องจักรทำงาน ฯลฯ รู้สึกมีเสียงดังตลอดเวลาหรือเป็นๆหายๆ  ผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการแน่นในหู การได้ยินลดลงร่วมด้วย 

โดยภาวะเสียงดังในหูแบ่งเป็น 2 ระยะ คือ ระยะเฉียบพลัน (ไม่เกิน 3 เดือน) และระยะเรื้อรัง(เกิน 3 เดือน)

จากงานวิจัยพบว่าอุบัติการณ์ของภาวะเสียงดังในหูต่อปีอยู่ที่ร้อยละ1 โดยผู้ใหญ่ร้อยละ 14 มีอาการเสียงดังในหูแบบใดแบบหนึ่ง และร้อยละ2 จะมีอาการเสียงดังในหูแบบรุนแรง ความชุกของโรคไม่ได้แตกต่างตามเพศ แต่สัมพันธ์กับอายุที่เพิ่มขึ้น พบภาวะเสียงดังในหูในผู้ใหญ่วัยหนุ่มสาวร้อยละ10  ผู้ใหญ่วัยกลางคนร้อยละ14  และผู้สูงอายุร้อยละ24(1)

สาเหตุและกลไกการเกิดโรคในทางการแพทย์แผนจีน

สาเหตุของเสียงดังในหูแบ่งเป็นปัจจัยภายในและภายนอก

ปัจจัยภายในมักเกิดจากอารมณ์ฉุนเฉียวโมโห ตกใจกลัว ลมและไฟของตับและถุงน้ำดีรุกรานเบื้องบน ทำให้ชี่ของเส้นลมปราณเส้าหยางอุดกั้น หรือ ชี่ไตพร่อง ตับไตพร่อง จิงชี่ไม่สามารถหล่อเลี้ยงทวารหู

ปัจจัยภายนอกมักเกิดจากลมเข้ารุกราน อุดกั้นทวารเบื้องบน หรือถูกกระทบจากเสียงดัง ทำให้ทวารหูเสียหาย

ตำแหน่งการเกิดโรคอยู่ที่หู สังกัดอวัยวะไต  

การวินิจฉัยแยกกลุ่มอาการ

แบ่งการวินิจฉัยตามกลุ่มอาการ 5 ประเภท 

1. กลุ่มอาการลมร้อนรุกราน（风热侵袭证）

อาการ : เสียงดังในหูระยะเริ่มแรก ร่วมกับมีอาการแน่นหู การได้ยินลดลง หรือมีอาการคัดจมูก น้ำมูกไหล ปวดศีรษะ ไอ เป็นต้น ลิ้นค่อนข้างแดง ฝ้าขาวบางหรือเหลืองบาง ชีพจรลอยเร็ว（浮数）

หลักการรักษา : กระจายลม ระบายความร้อน

2. กลุ่มอาการไฟตับรุกรานด้านบน（肝火上扰证）

อาการ : เสียงดังในหูระยะเริ่มแรกหรืออาการหนักขึ้นเมื่อหงุดหงิดโมโห ปากขม คอแห้ง หน้าแดง ตาแดง ปัสสาวะเหลือง ท้องผูก ปวดแน่นหน้าอกและชายโครง ปวดศีรษะหรือเวียนศีรษะ ลิ้นแดงฝ้าเหลือง ชีพจรตึงเร็ว（弦数）

หลักการรักษา : ระบายไฟตับ

3. กลุ่มอาการเสมหะไฟอัดอั้น（痰火郁结证）

อาการ: เสียงดังในหู แน่นในหู หนักศีรษะเหมือนถูกบีบรัด แน่นอก ท้องอืด ไอ เสมหะเยอะ ปากขม หรือปากจืด อุจจาระไม่คล่อง ลิ้นแดง ฝ้าเหลืองเหนียว ชีพจรลื่นเร็ว（滑数）

หลักการรักษา : ระบายร้อน ละลายเสมหะ

4. กลุ่มอาการม้ามและกระเพาะอาหารอ่อนแอ（脾胃虚弱证）

อาการ : เสียงดังในหูระยะเริ่มแรกหรืออาการหนักขึ้นเมื่อร่างกายอ่อนเพลีย หรือเมื่อลุกขึ้นยืน ไร้เรี่ยวแรง ไม่อยากพูดคุย หน้าซีด เบื่ออาหาร ท้องอืด ถ่ายเหลว ลิ้นซีด ฝ้าขาวบาง ชีพจรเล็กอ่อนแรง（细弱）

หลักการรักษา : เสริมม้าม บำรุงชี่

5. กลุ่มอาการสารจิงไตถูกทำลาย（肾精亏损证）

อาการ: เสียงดังในหูเป็นเวลานาน ปวดเมื่อยเอว เข่าอ่อน เวียนศีรษะ ตาลาย ผมร่วงหรือฟันโยก กลางคืนปัสสาวะบ่อย เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ ร้อนวูบวาบ เหงื่อออกตอนกลางคืน หรือกลัวหนาว แขนขาเย็น ลิ้นซีดหรือแดงอ่อน ชีพจรอ่อนแรง（虚弱）หรือเล็กเร็ว（细数）

หลักการรักษา : บำรุงไต เพิ่มสารจิง

ตัวอย่างกรณีการรักษาเสียงดังในหู(Tinnitus)

ข้อมูลผู้ป่วย

รหัสผู้ป่วย : HN 438XXX

ชื่อ : คุณ วิภาXXX

วันที่เข้ารับการรักษา : 28 สิงหาคม 2568

เพศ : หญิง

อายุ : 38 ปี

อุณหภูมิ 36.5 องศาเซลเซียส

ชีพจร : 78 ครั้ง/นาที

ความดันโลหิต : 132/91 mmHg น้ำหนัก :  69.45 กิโลกรัม

อาการสำคัญ (Chief complaint)

หูซ้ายมีเสียงดัง 10 ปี  อาการเพิ่มขึ้น 1 สัปดาห์                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  

อาการปัจจุบัน (Present illness)

หูซ้ายมีเสียง เหมือนลมพัด การได้ยินลดลง  แน่นในหู บางครั้งมีอาการเวียนศีรษะ การทรงตัวปกติ เมื่อ 10 ปีก่อนเคยรักษาด้วยการรับประทานสเตียรอยด์  ครั้งนี้ผู้ป่วยอยากรักษาด้วยการฝังเข็ม ยังไม่อยากรับประทานสเตียรอยด์ ปกติทำงานผ่านโทรศัพท์เครียดและกังวลเรื่องงาน หงุดหงิดง่าย ผู้ป่วยนอนดึกประมาณเที่ยงคืน ตื่นนอน 11 โมง อ่อนเพลีย รับประทานอาหารได้ปกติ ท้องอืด ขับถ่ายปกติ ลิ้นแดงคล้ำ ฝ้าขาว ชีพจรตึง

ประวัติการเจ็บป่วยในอดีต( Past history)

- ปฏิเสธประวัติการแพ้ยาและอาหาร 

- ปฏิเสธประวัติการติดเชื้อ มีไข้หรือเป็นหวัด

การวินิจฉัยโรค(Diagnosis)

วินิจฉัยตามหลักแพทย์จีน : 耳鸣เสียงดังในหู(กลุ่มอาการไฟตับรุกรานด้านบน)

วินิจฉัยตามหลักแพทย์ปัจจุบัน :  เสียงดังในหู(Tinnitus)

วิธีการรักษา(Treatment)

รักษาด้วยการฝังเข็มและรับประทานยาจีนสำเร็จรูป

ใช้หลักการรักษา  ระบายไฟตับ

ผลการรักษา(Progression note)

ผู้ป่วยเข้าการรักษา ตั้งแต่วันที่ 28 สิงหาคม 2568 - วันที่ 16 กันยายน 2568

รักษาครั้งที่ 2 วันที่ 2 /9/2568

หลังจากฝังเข็มไปครั้งแรก เสียงในหูซ้ายลดลง อาการแน่นในหูลดลง  นอนง่ายขึ้น สามารถนอนต่อได้หากตื่นระหว่างคืน

ไม่เวียนศีรษะ ลิ้นแดง ฝ้าขาวบาง ชีพจรตึงลดลง

รักษาครั้งที่ 3 วันที่ 16/9/2568

หลังจากฝังเข็มไป 2 ครั้ง เสียงในหูซ้ายลดลงอย่างชัดเจน ไม่มีเสียงลมพัด การได้ยินดีขึ้น นอนหลับได้ดีขึ้น เครียดน้อยลง ช่วง 3 วันนี้นอนค่อนข้างดึก หูซ้ายเริ่มมีเสียงดังเล็กน้อย ไม่แน่นหู ไม่เวียนศีรษะ ประจำเดือนมาล่าสุดวันที่ 14/9/2568 ลิ้นแดงเล็กน้อย ฝ้าขาวบาง ชีพจรตึงเล็กละเอียด

สรุปผลการรักษา :

การฝังเข็มสามารถรักษาเสียงดังในหูได้ผลดี ทำให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยดีขึ้น ทั้งนี้ผลการรักษาขึ้นอยู่กับบุคคล สาเหตุที่ทำให้เกิดโรค  ระยะเวลาที่เป็น ปัจจัยกระตุ้น และการดูแลตัวเองของคนไข้ด้วย

อ้างอิง

1. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9361184/

________________________________________________________

บทความโดย
แพทย์จีนอาวุโส ปิยะมาศ เมืองใชย (หมอจีน ปี้ หย่า หม่า)
毕雅玛 中医师
TCM. Dr. Piyamas muangchai (Bi Ya Ma)