Last updated: 2 ก.ค. 2567 | 8785 จำนวนผู้เข้าชม |
ก้อนที่เต้านมเป็นอาการผิดปกติที่พบได้บ่อย ในทางแพทย์แผนจีนจัดอยู่ในขอบเขตโรค หรู่พี่(乳癖) การเกิดโรคเกี่ยวข้องกับพื้นฐานร่างกายไตพร่องเป็นหลัก ทำให้ชงม่าย เญิ่นม่ายขาดสมดุล ควบคู่ไปกับอารมณ์ที่แปรปรวน ครุ่นคิด กังวล หงุดหงิด โมโหส่งผลให้ชี่ตับติดขัด ตับม้ามและกระเพาะไม่สมดุล สะสมเป็นเวลานานทำให้ ชี่ติดขัด เลือดอุดกั้น เสมหะชื้น เกิดการอุดตันในเต้านม ก่อให้เกิดก้อนที่เต้านมในที่สุด
สิ่งผิดปกติที่ต้องรีบมาพบแพทย์
ก้อนในเต้านม มีกี่ชนิด?
1. ก้อนในเต้านมชนิด ไฟโบรซีสติค (Fibrocystic changes) ก้อนชนิดนี้จะมีลักษณะขุขระ หยุ่นๆ ไม่แข็ง เคลื่อนที่ได้ และมักมาร่วมกับอาการเจ็บคัดเต้านมก่อนประจำเดือน และอาการเจ็บคัดจะหายไปหลังประจำเดือนหมด เป็นภาวะที่ต่อมและท่อน้ำนมมีปฏิกริยามากเกินไปต่อการกระตุ้นของฮอร์โมนระหว่างการตกไข่ ทำให้ฟังพังผืดเกาะตัวเป็นกลุ่มเป็นก้อน
2. ก้อนในเต้านมชนิด ไฟโบรอะดีโนมา (Fibroadenoma) ก้อนชนิดนี้มีลักษณะค่อนข้างกลม ผิวเรียบ เคลื่อนที่ได้ ไม่เจ็บ ไม่แข็งมาก มีทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่ เป็นเนื้องอกธรรมดาที่มีก้อนแข็งประกอบด้วยพังผืดและเนื้อเยื่อจากต่อมน้ำนม
3. ซีสต์ (Cyst) หรือถุงน้ำ ก้อนนี้จะพบได้มากในผู้หญิงที่มีประจำเดือน โดยลักษณะก้อนคือจะเป็นถุงน้ำซึ่งสามารถเคลื่อนที่ได้ จะเจ็บหรือไม่เจ็บก็ได้ ถุงน้ำนั้นจะมีได้หลายขนาดทั้งขนาดใหญ่และเล็ก ยุบและหายเองได้ ภายหลังจากที่หมดประจำเดือน
4. มะเร็งเต้านม (Breast cancer) เกิดจากการแบ่งตัวผิดปกติของเซลล์ท่อน้ำนมหรือต่อมน้ำนม ทำให้เกิดเป็นก้อนเนื้องอก โดยหากไม่ได้รับการรักษา มะเร็งจะโตขึ้นและกระจายไปที่ต่อมน้ำเหลืองบริเวณรักแร้ ก่อนที่จะกระจายไปอวัยวะอื่นๆ เช่น ปอด ตับ สมอง กระดูก
ปัจจัยที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของเต้านม
สาเหตุของการเกิดก้อนที่เต้านมเชื่อว่ามาจากการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนจากร่างกายในแต่ละคน โดยเฉพาะผู้หญิงในช่วงที่มีฮอร์โมนเพศหญิงสูงก็ย่อมจะเสี่ยงที่จะทำให้เกิดก้อนขึ้นได้
สาเหตุการเกิดก้อนในเต้านม ตามศาสตร์การแพทย์แผนจีน
การรักษาตามศาสตร์การแพทย์แผนจีน
ข้อดีของการรักษาตามศาสตร์แพทย์แผนจีนคือการควบคุมก้อนในเต้านมพร้อมกับสามารถปรับสมดุลร่างกาย ทำให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกัน การรักษาก้อนในเต้านมด้วยยาจีนเป็นกระบวนการที่ค่อยเป็นค่อยไปและต้องทำอย่างต่อเนื่อง ยาจีนมีบทบาทในการควบคุมการทำงานของร่างกายให้สมดุล แก้ปัญหาโรคโดยพื้นฐาน และหลีกเลี่ยงผลข้างเคียงที่ไม่จำเป็น
สามารถแบ่งกลุ่มอาการได้ดังนี้
1. กลุ่มอาการชี่ตับติดขัด肝郁气滞证
อาการ : มีก้อนที่เต้านม อาจเจ็บคัดเป็นบางครั้ง อารมณ์เก็บกดหงุดหงิด ใจร้อน ขี้โมโหง่าย ลิ้นมีฝ้าขาวบางหรือเหลืองบาง ชีพจรตึงลื่น
กลไกการเกิดโรค : อารมณ์แปรปรวน ชี่ตับไหลเวียนติดขัดอุดกั้นเส้นลมปราณที่ไหลผ่านเต้านม
วิธีรักษา : ใช้ยาในกลุ่มปรับชี่ตับ สลายเสมหะ สลายก้อน疏肝理气,化痰散结
2. กลุ่มอาการพิษร้อนสะสมอุดกั้น热毒蕴结证
อาการ : มีก้อนที่เต้านม โตเร็ว มีอาการปวดบางครั้งบวมแดง ใจร้อนหงุดหงิด ปากคอแห้ง ท้องผูก ปัสสาวะสั้นสีเข้ม ลิ้นสีแดงคล้ำ มีจุดเลือดคั่ง มีฝ้าเหลืองเหนียว ชีพจรตึงเร็ว
กลไกการเกิดโรค : เส้นลมปราณกระเพาะอาหารมีความชื้นร้อนสะสม แปรเปลี่ยนเป็นพิษร้อน ทำให้เลือดคั่งอุดกั้น
วิธีรักษา : ใช้ยาในกลุ่มระบายร้อนขับพิษ กระตุ้นการไหลเวียนเลือดสลายเลือดคั่ง清热解毒,活血化
3. กลุ่มอาการชงเญิ่นขาดสมดุล冲任失调证
อาการ : มีก้อนที่เต้านม ลักษณะก้อนแข็ง มีอาการเจ็บคัดเต้านมก่อนประจำเดือนมา หรือประจำเดือนมาไม่ปกติ กลัดกลุ้มเมื่อยล้า ปวดเมื่อเอวขา อาการร้อนทั้งห้า ปากคอแห้ง ลิ้นซีดฝ้าน้อย ชีพจรเล็กไม่แรง
กลไกการเกิดโรค : ตับและไตอินพร่อง ชงเริ่นขาดการหล่อเลี้ยงบำรุง เลือดไหลเวียนติดขัด
วิธีรักษา : ใช้ยาในกลุ่มปรับสมดุลชงเญิ่น เสริมบำรุงตับและไต调理冲任,补益肝肾
4. กลุ่มอาการชี่และเลือดพร่อง气血两虚证
อาการ : มีก้อนที่เต้านม ประจำเดือนมาน้อย เวียนหัว หน้ามืดตาลาย หายใจสั้น ไม่มีแรง ใบหน้าซีดขาว ผอม เบื่ออาหาร ลิ้นซีด ชีพจรจมเล็กและไม่มีแรง
กลไกการเกิดโรค : เจิ้งชี่ถูกทำลาย ชี่และเลือดไม่เพียงพอ
วิธีรักษา : ใช้ยาในกลุ่มเสริมชี่บำรุงเลือด ขับพิษสลายก้อน益气养血,解毒散结
5. กลุ่มอาการม้ามและกระเพาะอาหารพร่อง脾胃虚弱证
อาการ : มีก้อนที่เต้านม เบื่ออาหาร แน่นท้อง ถ่ายเหลวหรือท้องผูก ลิ้นซีดมีฝ้าขาวเหนียว ชีพจรเล็กอ่อนแรง
กลไกการเกิดโรค : เจิ้งชี่พร่อง การทำงานม้ามและกระเพาะอ่อนแรง
วิธีรักษา : เสริมม้าม ปรับการทำงานกระเพาะอาหาร และปรับการไหลเวียนชี่ 健脾和胃理气
การดูแลและป้องกัน
เส้นลมปราณที่ส่งผลต่อเต้านมมากที่สุดคือ "เส้นลมปราณกระเพาะอาหาร" และ "เส้นลมปราณตับ" หากเส้นลมปราณถูกปิดกั้นจะทำให้เป็นโรคทางเต้านมได้ เส้นลมปราณตับเกี่ยวข้องกับอารมณ์ และเส้นลมปราณกระเพาะอาหารต้องการการดูแลการบริโภคอาหารเป็นพิเศษ
การตรวจเต้านมด้วยตนเอง
------------------------
เขียนบทความโดย
แพทย์จีน ศศินิภา กายเจริญ (หมอจีน เฝิง เจี๋ย อวี่)
冯解语 中医师
TCM. Dr. Sasinipa Kaicharoen (Feng Jie Yu)
แผนกอายุรกรรม
6 ธ.ค. 2567
6 ธ.ค. 2567