Last updated: 20 ต.ค. 2566 | 233 จำนวนผู้เข้าชม |
โรคพาร์กินสัน (Parkinson’s disease : 帕金森病) คือ โรคที่เกิดจากความเสื่อมของเซลล์ประสาทบริเวณก้านสมอง ส่งผลให้การผลิตสารบางอย่างหรือ โดพามีน (dopamine : 多巴胺) ลดลง ทำให้เกิดความผิดปกติ เช่น เคลื่อนไหวช้า อาการสั่นแข็งเกร็ง และปัญหาการทรงตัว ซึ่งเป็นอาการหลักสำคัญของโรคพาร์กินสัน เนื่องด้วยปัจจุบันจำนวนผู้ป่วยโรคพาร์กินสันทั่วโลกเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยพบมากในกลุ่มผู้สูงอายุมากกว่า 50 ปี มีอัตราการเกิดโรคถึง 1.7%
สาเหตุที่ทำให้การผลิตสารโดพามีนลดลงนั้น ยังไม่ทราบเหตุผลที่แน่ชัด ซึ่งที่พบบ่อยเป็นกลุ่มผู้สูงอายุ นั่นคือจากการรับประทานยาบางชนิดเป็นระยะเวลานาน เช่น ยาแก้เวียนศีรษะ ยารักษาความผิดปกติทางจิตบางชนิด เป็นต้น หรือที่พบบ่อยมาก ๆ คือ เกิดความผิดปกติของสมองอื่น ๆ เช่น อัมพฤกษ์อัมพาตจากหลอดเลือดสมองอุดตัน หลอดเลือดสมองแตก สมองอักเสบ โพรงน้ำในสมองขยายตัว เคยได้รับอุบัติเหตุที่ศีรษะ เป็นต้น หรือประวัติคนในครอบครัวซึ่งสามารถพบได้จากการถ่ายทอดพันธุกรรมร้อยละ 10-15
อาการที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหว มี 4 อาการหลัก ๆ คือ
แพทย์แผนจีน เรียกว่า ช่านปิ้ง (颤病) จวีปิ้ง (拘病) ช่านจวีปิ้ง (颤拘病)
ในอาการเคลื่อนไหวช้าแข็งเกร็งเป็นหลัก แพทย์แผนจีนถือว่า เลือดไม่หล่อเลี้ยงเส้นเอ็น ทำให้เส้นเอ็นแข็งหดเกร็ง
อาการสั่นเป็นหลัก แพทย์แผนจีนถือว่า อินพร่องเกิดลมเคลื่อนไหวภายใน สามารถแบ่งตามกลุ่มอาการได้ดังนี้
กลุ่มอาการที่ไม่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวที่อาจพบได้ เช่น อาการทางจิตประสาทซึมเศร้า ท้องผูก เบื่ออาหาร ขาบวมน้ำ เหงื่อออกมาก เป็นต้น
โรคพาร์กินสันในทางแพทย์แผนจีนสามารถรักษาด้วยการฝังเข็มหรือการใช้ยาสมุนไพรจีนร่วมกัน ยาสามารถช่วยบำรุงอวัยวะภายใน กระตุ้นการไหลเวียนของเลือด ปรับสมดุลร้อนเย็นภายในร่างกายแบบองค์รวม อีกทั้งยังช่วยชะลอควบคุมการพัฒนาของโรคได้ค่อนข้างดีและยังมี
การเต๋าอิ่น เป็นวิธีการเคลื่อนไหวเพื่อการฟื้นฟูร่างกายร่วมกับฝึกลมหายใจแบบแพทย์แผนจีน โดยจะช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือด ทำให้กล้ามเนื้อเส้นเอ็นอ่อนนุ่ม การเคลื่อนไหวของข้อต่อคล่องตัวมากขึ้น ส่งผลให้การเคลื่อนไหว การเดิน และการทรงตัวประสานสัมพันธ์ดีขึ้น ทำให้คุณภาพชีวิตเรียบง่ายขึ้นและสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้ใกล้เคียงปกติมากที่สุด ครั้งนี้หมอมีเคล็ดลับดี ๆ เกี่ยวกับการเต๋าอิ่นง่าย ๆ ด้วยตนเอง เพื่อฟื้นฟูการเดินของโรคพาร์กินสันในส่วนของการเดินกันครับ (步行及抬腿导引法)
ท่าที่ 1 การนั่งแล้วลุกขึ้นยืน
**ยืนและนั่งลงนับ 1 ทำซ้ำ 5 ครั้ง**
ท่าที่ 2 การเดินข้ามเส้นสลับซ้ายขวา
โดยเริ่มจากขาข้างซ้าย งอเข่า งอสะโพกข้างซ้ายขึ้น ก้าวผ่านเส้นที่ขีดไว้ โดยไม่เหยียบเส้นและก้าวเท้าขวาข้ามเส้นสลับไปมา เมื่อสิ้นสุดเส้น ให้ก้าวเท้าเฉียงในแนว 45 องศา โดยให้ก้าวสลับซ้ายขวาข้ามเส้นหน้ามองตรงไปข้างหน้า ลำตัวตรง ขาเหยียดตรง เท้าไม่ชิดกัน
**เส้นสามารถทำได้ง่าย ๆ โดยใช้เทปแบบติดแน่น ที่มีความกว้างอย่างน้อย 2 นิ้วและยาวประมาณ 2 ฟุต ติดเทปเส้นเป็นแนวตามรูป โดยให้ทำ 1-2 รอบ**
ท่าที่ 3 การเดินข้ามสิ่งกีดขวาง
เริ่มจากขาซ้าย งอเข่า งอสะโพก ก้าวขาขวาตามชิดขาซ้าย เดินก้าวไปสุดทาง กลับหลังหันมาทางเดิม สลับข้างเดิน โดยให้เริ่มจากขาขวา งอเข่า งอสะโพก ก้าวขาว้ายตามชิดขาขวา และเดินไปสุดทาง
**ให้ทำ 1-2 รอบ**
ท่าที่ 4 การเดินก้าวขึ้นลงบันได
วางบันไดฝึกไว้ข้างหน้า และเริ่มก้าวจากขาข้างซ้าย งอเข่า งอสะโพก ก้าวขาซ้ายขึ้นขาขวาก้าวขึ้นตาม ตอนลงให้ก้าวเท้าซ้ายหรือข้างเดียวกันลงก่อน จากนั้นค่อย ๆ ก้าวลงและขาขวาลงตาม
**ก้าวขึ้นและลงนับ 1 ให้ทำด้านซ้าย-ขวาข้างละ 5 ครั้ง**
ท่าที่ 5 การเดินซิกแซก
เริ่มจากขาข้างซ้าย ในแนวเฉียง 45 องศา วนมาทางด้านขวา สลับซ้ายและขวาวนรอบกล่อง เดินไปจนสุดทาง แล้วค่อยเปลี่ยนมาเริ่มจากขาขวาก่อน โดยก้าวไปทางแนวเฉียง 45 องศา วนมาทางด้านซ้ายและสลับขวาจนสุดทางเดิน
**กล่องแต่ละชิ้น ให้วางห่างประมาณ 50 เซนติเมตร**
ประเทศจีนได้มีผลการวิจัยที่กล่าวถึงการรักษาด้วยการฝังเข็ม การใช้ยาสมุนไพรจีน และเสริมกับการเคลื่อนไหวร่างกายที่สามารถควบคุมและชะลอการพัฒนาของโรคพาร์กินสันได้ค่อนข้างดีอีกด้วย ซึ่งเป้าหมายการรักษาฟื้นฟูโรคพาร์กินสัน คือ
หากมีการรักษาฟื้นฟูอย่างต่อเนื่อง มีส่วนช่วยลดปริมาณและผลข้างเคียงการใช้ยาแผนปัจจุบัน อีกทั้งยังช่วยประคับประคองอาการของโรคให้คงที่ได้
ปรึกษาสุขภาพเพิ่มเติมได้ที่ ทีมแพทย์จีน คลินิกฟื้นฟูอัมพฤกษ์อัมพาตและโรคทางระบบประสาท ชั้น 8 คลินิกการแพทย์แผนจีนหัวเฉียว สำนักงานใหญ่ กรุงเทพฯ
------------------------
บทความโดย
แพทย์จีน พัลลภ อ่อนแก้ว (จาง เหวิน จิ้ง)
张文静 中医师
TCM. Dr. Phanlob Onkaew
คลินิกฟื้นฟูอัมพฤกษ์อัมพาตและโรคทางระบบประสาท
อ้างอิง
22 พ.ย. 2566